Επαμφιβληστροειδική μεμβράνη

Οι επαμφιβληστροειδικές μεμβράνες είναι λεπτές, διαφανείς στρώσεις από ινώδη ιστό που σχηματίζουν μια μεμβράνη στην εσωτερική επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς. Εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Ειδικών του Αμφιβληστροειδούς (ASRS), τουλάχιστον 2% των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών και 20% άνω των 75 ετών έχουν ERM, αλλά τα περισσότερα δεν χρειάζονται θεραπευτική αγωγή. Έως και το 20% των ατόμων με ERM έχουν και στα δύο μάτια, αλλά τα συμπτώματα και η σοβαρότητα για κάθε μάτι διαφέρουν.

Συμπτώματα

Οι ERM είναι σοβαρές όταν επηρεάζουν το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς που είναι υπεύθυνο για να βλέπουμε λεπτομέρειες, για παράδειγμα το διάβασμα ή την αναγνώριση προσώπων.

Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η όραση είναι θολή και παραμορφωμένη, όπως και μια παραμορφωμένη όψη μέσα από ένα μη διορθωμένο ζευγάρι κιάλια. Οι ευθείες γραμμές, όπως εκείνες από μια πόρτα, μπορεί να φαίνονται κυματοειδείς σε κάποιον που διαθέτει ERM. Στα αρχικά στάδια η διαταραχή της όρασης δεν είναι αντιληπτή αλλά καθώς εξελίσσεται η πάθηση γίνεται όλο και πιο σοβαρή.

Ένα άτομο είναι σημαντικό να αναφέρει οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα στον οφθαλμίατρό του:

  • Μειωμένη όραση ή απώλεια κεντρικής όρασης. Η κεντρική όραση επιτρέπει στα μάτια να βλέπουν ευθεία για να διαβάσουν, να οδηγήσουν ή να δουν τις λεπτομέρειες.
  • Παραμορφωμένη ή θολή όραση.
  • Διπλή όραση.
  • Διαστρεβλωμένη/Κυματιστή όραση.
  • Δυσκολία ανάγνωσης μικρών γραμμάτων.

 

Ποιοι είναι οι παράγοντες και οι αιτίες κινδύνου;

Ο κίνδυνος ενός ατόμου να αναπτύξει ERM αυξάνεται με την ηλικία.
Αυξημένες πιθανότητες για την ανάπτυξη ERM έχουν οι παρακάτω καταστάσεις:

  1. Αποκόλληση οπίσθιου υαλοειδούς: Διαχωρισμός του ζελέ που γεμίζει το πίσω μέρος του οφθαλμού στον αμφιβληστροειδή.
  2. Ρωγμή ή αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς: Η ρωγμή αμφιβληστροειδούς είναι ένα σπάσιμο στον αμφιβληστροειδή ενώ η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς εμφανίζεται όταν ο αμφιβληστροειδής τραβιέται μακριά από το πίσω μέρος του ματιού.
  3. Τραυματισμοί: Οι τραυματισμοί των ματιών ή τα τραύματα μπορούν να προκαλέσουν ERM.
  4. Χειρουργική επέμβαση: Οι χειρουργικές επεμβάσεις στον οφθαλμό, όπως η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, μπορούν να προκαλέσουν ERM.
  5. Αγγειακές παθήσεις του αμφιβληστροειδούς: Οι καταστάσεις που επηρεάζουν τα αιμοφόρα αγγεία στα μάτια, όπως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (επηρεάζει κυρίως άτομα με διαβήτη) και η υπέρταση.
  6. Επαμφιβληστροειδική μεμβράνη στο ένα μάτι: Η ERM στο ένα μάτι σημαίνει υψηλότερη πιθανότητα να ακολουθήσει και το άλλο μάτι.

Η ύπαρξη παραγόντων κινδύνου για ERM δεν εγγυάται απαραίτητα ότι κάποιος θα αναπτύξει αυτή την κατάσταση στο ένα μάτι ή και στα δύο. Επίσης, κάποιος που δεν παρουσιάζει παράγοντες κινδύνου θα μπορούσε να αναπτύξει ERM.

Διάγνωση

Οι επαμφιβληστροειδικές μεμβράνες μπορούν να διαγνωσθούν κατά τη διάρκεια εξετάσεων ρουτίνας. Σε πολλές περιπτώσεις, η όραση δεν επηρεάζεται. Οι περισσότεροι τύποι ERM δεν αλλάζουν και δεν προκαλούν συμπτώματα όρασης.
Μερικοί τύποι ERM επιδεινώνονται, ωστόσο, και προκαλούν θόλωμα και διαταραχές της όρασης. Η μόνη φορά όπου ο οφθαλμίατρος θα προτείνει θεραπεία είναι όταν υπάρχουν συμπτώματα στην όραση.

Η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) αποτελεί μια διαγνωστική εξέταση για την ERM, η οποία χρησιμοποιεί φωτεινά κύματα για τη σάρωση και την προβολή των στρωμάτων του αμφιβληστροειδούς.

Θεραπεία

Περίπου το 15% των ERMs απαιτούν χειρουργική επέμβαση, όταν καταγράφεται εξέλιξη της πάθησης και επιδείνωσης της όρασης. Η χειρουργική επέμβαση είναι επιτυχής στις περισσότερες περιπτώσεις, φρενάροντας την εξέλιξη της νόσου, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις καταγράφεται και βελτίωση της όρασης μετά το χειρουργείο.

Διαδικασία χειρουργικής επέμβασης – Υαλοειδεκτομή

Η χειρουργική επέμβαση για τους ERM ονομάζεται υαλοειδεκτομή. Κατά τη διάρκεια της υαλοειδεκτομής, ο χειρουργός οφθαλμίατρος θα κάνει μικροσκοπικές τομές στο προσβεβλημένο μάτι και θα αφαιρέσει το υγρό και το ζελέ (υαλοειδές) από το εσωτερικό του οφθαλμού. Έπειτα θα αφαιρέσει απαλά την επαμφιβληστροειδική μεμβράνη από τον αμφιβληστροειδή και θα αντικαταστήσει το υγρό στο μάτι. Τέλος, κλείνει το μάτι με επίδεσμο για προστασία από πιθανή λοίμωξη ή τραυματισμό.

Κίνδυνοι για χειρουργικής επέμβασης ERM

Η χειρουργική επέμβαση υαλοειδεκτομής δεν είναι εντελώς ακίνδυνη, διότι αυξάνει την εμφάνιση καταρράκτη.
Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, ο κίνδυνος που σχετίζεται με τη χειρουργική επέμβαση ERM είναι μικρός. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το ASRS, περίπου 1 στους 100 ανθρώπους αναπτύσσουν αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και 1 στους 2.000 αναπτύσσει κάποια μετεγχειρητική μόλυνση.

Ανάρρωση μετά την υαλοειδεκτομή

Μετά τη χειρουργική επέμβαση, ο ασθενής θα λάβει οφθαλμικές σταγόνες και τις ανάλογες οδηγίες χρήσης τους. Είναι απαραίτητος ο περιορισμός των δραστηριοτήτων, ώστε να εξασφαλιστεί μια καλή και γρήγορη ανάκαμψη. Οι περισσότεροι ασθενείς παρατηρούν βελτίωση της όρασής τους αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση, αλλά μπορεί να χρειαστούν έως και 3 μήνες για να σταθεροποιηθεί.