Καταρράκτης

Παθήσεις
Καταρράκτης

Καταρράκτης ονομάζεται η θόλωση του φυσικού φακού του οφθαλμού. Ο φυσικός φακός (κρυσταλλοειδής φακός) του ματιού βρίσκεται πίσω από την ίριδα και φυσιολογικά είναι διαυγής.

Ο ρόλος του είναι να εστιάζει το φως και τις εικόνες πάνω στον αμφιβληστροειδή και την ωχρά κηλίδα, όπως ο φακός της φωτογραφικής μηχανής εστιάζει πάνω στο φιλμ. Καθώς μεγαλώνουμε, ο φυσικός φακός που βρίσκεται εντός του οφθαλμού αρχίζει σταδιακά να χάνει τη διαφάνεια του και να θολώνει με αποτέλεσμα να μειώνεται η ποιότητα της όρασης.

Ο μόνος τρόπος για να αφαιρεθεί ο καταρράκτης είναι με χειρουργική επέμβαση. Ο οφθαλμίατρος σας θα κρίνει πότε πρέπει να γίνει η επέμβαση, εφόσον ο θολωμένος φακός αρχίζει να δημιουργεί προβλήματα και δυσκολίες στην καθημερινότητά σας. Ο καταρράκτης είναι ουσιαστικά μια ηλικιακή εκφύλιση και θα συμβεί σε όλους τους ανθρώπους νωρίτερα ή αργότερα. Αιτίες για την εμφάνιση ή γρηγορότερη εξέλιξη του καταρράκτη είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, κάποιες οφθαλμικές φλεγμονές και παθήσεις, διάφορα φάρμακα (π.χ. κορτιζόνη) και η μεγάλη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.

Τα κυριότερα συμπτώματα του καταρράκτη:

Μειωμένη όραση (κοντινή ή μακρινή )
Λάμψεις και αντανακλάσεις στα γύρω αντικείμενα
Θάμπωμα
Μονόφθαλμη διπλωπία
Εξασθενημένη αντίληψη χρωμάτων
Συχνή αλλαγή των βαθμών των γυαλιών

Όταν τα συμπτώματα αυτά φτάσουν στο σημείο να εμποδίζουν τις καθημερινές δραστηριότητες του ασθενούς όπως π.χ. διάβασμα, οδήγηση, ράψιμο, κλπ., πρέπει ο ασθενής να απευθυνθεί στον οφθαλμίατρο.

Χειρουργική επέμβαση καταρράκτη

Ο καταρράκτης προκαλεί μια αναστρέψιμη απώλεια της όρασης και οι ασθενείς θα πρέπει έγκαιρα να την αντιμετωπίζουν. Αν κάποιος δε χειρουργήσει τον καταρράκτη, μπορεί να αναπτύξει υψηλή πίεση και να χάσει το φως του μόνιμα από γλαύκωμα. Η χειρουργική επέμβαση του καταρράκτη δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απομάκρυνση του θολού φυσικού φακού του ματιού και η αντικατάστασή του από ένα μόνιμο ενδοφθάλμιο φακό (IOL ή ενδοφακό). Η θεραπεία του καταρράκτη είναι αποκλειστικά χειρουργική. Η μεγάλη επανάσταση στη χειρουργική του καταρράκτη επήλθε με την εισαγωγή της φακοθρυψίας, της χρήσης δηλαδή υπερήχων οι οποίοι θρυμματίζουν το φακό και επιτρέπουν την αφαίρεσή του από πολύ μικρές τομές. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μειωθεί πολύ ο χειρουργικός χρόνος, να βελτιωθεί το οπτικό αποτέλεσμα και να μειωθούν οι επιπλοκές.

Πλέον το χειρουργείο του καταρράκτη γίνεται με τοπική αναισθησία, δηλαδή με σταγόνες αναισθητικού κολλυρίου και ο ασθενής φεύγει μόλις τελειώσει η επέμβαση, χωρίς να χρειάζεται νοσηλεία. Τις περισσότερες φορές, οι χειρουργικές τομές είναι τόσο μικρές που δεν απαιτούνται ράμματα. Επιπρόσθετα, στην τελειοποίηση της τεχνικής έχει συμβάλλει και η εξέλιξη της τεχνολογίας των ενδοφακών, των μικροσκοπίων αλλά και των ιατρικών μηχανημάτων.

Επιλογή ενδοφακών

Ο οφθαλμίατρος σας θα σας εξηγήσει πώς λειτουργούν οι ενδοφακοί και ποιές κατηγορίες και είδη ενδοφακών υπάρχουν. Ανάλογα με τις ανάγκες, την εργασία, τα χόμπι και τις προσδοκίες του κάθε ασθενή επιλέγεται ο ιδανικός ενδοφακός. Οι ενδοφακοί διορθώνουν το διαθλαστικό σφάλμα του ασθενή. Εάν ο στόχος της επέμβασης του καταρράκτη είναι η διόρθωση της μακρινής όρασης, τότε μόνο η χρήση κοντινών γυαλιών είναι απαραίτητη. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν πολυεστιακοί ενδοφακοί ή monovision (δηλαδή διόρθωση του ενός οφθαλμού για μακριά και του άλλου οφθαλμού για κοντά), ώστε να αντιμετωπιστεί και η πρεσβυωπία.

Τι να περιμένετε μετά την επέμβαση καταρράκτη;

Πριν την επέμβαση:

Ο οφθαλμίατρός σας θα κάνει τις απαραίτητες μετρήσεις (βιομετρία) και εξετάσεις για να καθοριστεί η ισχύς του ενδοφακού. Είναι απαραίτητη η λήψη ιατρικού ιστορικού και η καταγραφή της φαρμακευτικής αγωγής. Εάν λαμβάνετε αντιπηκτική αγωγή είναι προτιμότερο να διακόπτεται κάποιες μέρες προ του χειρουργείου. Επίσης, είναι απαραίτητο να επισημαίνεται η χρήση αγωγής για υπερπλασία του προστάτη, καθώς τα φάρμακα αυτά επηρεάζουν τον μυ που διαστέλλει την κόρη του οφθαλμού και απαιτείται ειδική χειρουργική τεχνική.

Την ημέρα της επέμβασης

Θα αισθανθείτε το μάτι σας να μουδιάζει μετά τις σταγόνες ή μετά από μια ένεση γύρω από το μάτι σας. Μπορεί να σας δοθεί κάποιο φάρμακο από το στόμα ώστε να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε.
Στην επέμβαση του καταρράκτη δεν γίνεται ολική νάρκωση, οπότε θα είστε ξύπνιοι. Θα βλέπετε κάποια φώτα και ίσως κάποιες κινήσεις, αλλά δεν θα βλέπετε τι κάνει ο γιατρός στο μάτι σας.

Ο οφθαλμίατρος χρησιμοποιεί μικροσκόπιο και με την βοήθεια υπερήχων, θρυμματίζει και αναρροφά τον θολωμένο καταρρακτικό φακό του οφθαλμού. Στην θέση του φυσιολογικού οφθαλμού τοποθετείται ένας τεχνικός φακός, που ονομάζεται ενδοφακός.
Συνήθως δε χρειάζεται να τοποθετηθούν ράμματα για το κλείσιμο των τομών. Αυτές οι τομές συνήθως κλείνουν από μόνες τους μέσα σε λίγο καιρό. Τις πρώτες μέρες, κατά τη διάρκεια του ύπνου το χειρουργημένο μάτι καλύπτεται με ένα προστατευτικό, ώστε να το προστατεύει από ακούσια τριψίματα.

Μέρες ή εβδομάδες μετά από την επέμβαση:

Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε κολλύρια στα μάτια μετά την επέμβαση. Η μετεγχειρητική αγωγή περιλαμβάνει τη χρήση σταγόνων αντιβιοτικών και φαρμάκων κατά της φλεγμονής, τα οποία βοηθούν στην πρόληψη των οφθαλμικών μολύνσεων, μειώνουν τον ερεθισμό και αποτρέπουν το οίδημα της ωχράς κηλίδας μετά την επέμβαση του καταρράκτη.Ακολουθείστε τις οδηγίες του γιατρού σας για το πώς θα χρησιμοποιείτε τις σταγόνες.
Αποφύγετε να έρθουν τα μάτια σας σε επαφή με σαπούνι ή νερό.
Μην τρίβετε τα μάτια σας και μην ασκείτε πίεση πάνω σε αυτά. Ο οφθαλμίατρος σας θα σας ζητήσει να φοράτε γυαλιά ή κάποιο προστατευτικό γύρω από τα μάτια σας για προφύλαξη.
Θα χρειαστεί να φορέσετε ειδικό προστατευτικό κατά την διάρκεια του ύπνου.
Θα συζητήσετε με τον οφθαλμίατρό σας για το πότε μπορείτε να είστε δραστήριοι και πότε μπορείτε να επανέλθετε στην καθημερινότητά σας μετά την επέμβαση. Θα σας ενημερώσουν για το πότε είναι ασφαλές να γυμνάζεστε, να οδηγείτε ή να επανέλθετε σε άλλες δραστηριότητες.

Θόλωση οπίσθιου περιφακίου ή δευτερογενής καταρράκτης

Μερικές φορές, αρκετό καιρό μετά την επέμβαση του καταρράκτη μπορεί η όραση στο χειρουργημένο μάτι να ξαναθολώσει. Αυτό οφείλεται στη θόλωση του οπίσθιου περιφάκιου που λέγεται και δευτερογενής καταρράκτης. Ο καταρράκτης βεβαίως δεν ξαναδημιουργείται, καθώς έχει αφαιρεθεί ο φακός, αλλά θολώνει το περίβλημα του φακού, το περιφάκιο, το οποίο διατηρείται γιατί μέσα σε αυτό τοποθετείται ο ενδοφακός. Όταν συμβεί η θόλωση του περιφακίου γίνεται διάνοιξη με χρήση laser. To laser δημιουργεί άνοιγμα στο θολό περιφάκιο. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται οπίσθια καψουλοτομή ή Yag laser καψουλοτομή και γίνεται στο ιατρείο και όχι σε χειρουργείο.