Τμήμα διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια συστηματική νόσο που μπορεί να προκαλέσει σημαντικές βλάβες στα μάτια. Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η εμφάνιση βλαβών στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, ως αποτέλεσμα του σακχαρώδη διαβήτη. Στο πρότυπο οφθαλμολογικό διαγνωστικό κέντρο EyeDiagnosis λειτουργεί εξειδικευμένο τμήμα για την παρακολούθηση των διαβητικών ασθενών με τη χρήση μοντέρνου διαγνωστικού και απεικονιστικού εξοπλισμού, την εφαρμογή των πιο σύγχρονων θεραπειών και πάντα με τη συνεργασία κλινικού διατροφολόγου και του διαβητολόγου. Στόχος είναι η δημιουργία μιας ομάδας που φροντίζει και προστατεύει την υγεία των διαβητικών ασθενών.

 
  • Ασθενείς με διαβήτη τύπου I (ινσουλινοεξαρτώμενος) μπορεί να εμφανίσουν κάποια μορφή αμφιβληστροειδοπάθειας συνήθως μετά από 10 χρόνια διάγνωσης και θεραπείας.
  • Οι ασθενείς με διαβήτη τύπου II (μη ινσουλινοεξαρτώμενος) μπορεί να παρουσιάζουν αμφιβληστροειδοπάθεια την ίδια στιγμή της διάγνωσης του διαβήτη ή ακόμα και να διαγνωστεί ο σακχαρώδης διαβήτης από τη νόσο των ματιών.
  • Η πιο κοινή και σοβαρή διαβητική πάθηση του οφθαλμού, η οποία προσβάλλει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα και μπορεί να προκαλέσει από μέτρια έως σοβαρή και μόνιμη απώλεια όρασης.
  • Εντοπίζεται συνήθως σε ασθενείς με όχι καλά ρυθμισμένο διαβήτη και η συχνότητά της αυξάνεται ανάλογα με τη διάρκεια του σακχαρώδη διαβήτη, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα καθώς και τα ποσοστά αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης.

  • Ασθενείς με διαβήτη τύπου I (ινσουλινοεξαρτώμενος) μπορεί να εμφανίσουν κάποια μορφή αμφιβληστροειδοπάθειας συνήθως μετά από 10 χρόνια διάγνωσης και θεραπείας.
  • Οι ασθενείς με διαβήτη τύπου II (μη ινσουλινοεξαρτώμενος) μπορεί να παρουσιάζουν αμφιβληστροειδοπάθεια την ίδια στιγμή της διάγνωσης του διαβήτη ή ακόμα και να διαγνωστεί ο σακχαρώδης διαβήτης από τη νόσο των ματιών.
  • Υπέρταση
  • Νεφρική νόσος
  • Παχυσαρκία
  • Δυσλιπιδαιμία
  • Κύηση
  • Κάπνισμα
  • Αναιμία

Σε αρχικά στάδια η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια δεν έχει καθόλου συμπτώματα και μπορεί να εξελίσσεται ύπουλα για αρκετό καιρό πριν καταλάβει ο ασθενής διαταραχές στην όραση. Γι’αυτό είναι πολύ σημαντικό όλοι οι διαβητικοί ασθενείς να παρακολουθούνται συστηματικά από τον οφθαλμίατρό τους. Αργότερα, εμφανίζονται συμπτώματα όπως:

σημαντική μείωση της όρασης



απώλεια χρωματικής αντίληψης



παρουσία μυιοψιών



παραμόρφωση των εικόνων
Ταξινόμηση Διαβητικής Αμφιβληστροειδοπάθειας
  • Η Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια χωρίζεται σε μη παραγωγική (NPDR) και παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια (PDR).
  • Η ωχρά κηλίδα μπορεί να εμπλέκεται (διαβητικό οίδημα ωχράς) με οποιαδήποτε από τις ανωτέρω μορφές αμφιβληστροειδοπάθειας.

 

Στη μη παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια εντοπίζονται μικροανευρύσματα, διαρροή υγρού και αίματος και άλλων συστατικών που εμφανίζονται ως μικροαιμορραγίες και εξιδρώματα στην κλινική εικόνα του οφθαλμού. Οι διαρροές μπορεί να είναι διάχυτες σε όλο τον αμφιβληστροειδή ή εστιακές και προκαλούν οίδημα. Το κεντρικό διαβητικό οίδημα στην ωχρά κηλίδα μειώνει σημαντικά την όραση και είναι η πιο συχνή αιτία διαταραχής της όρασης σε διαβητικούς ασθενείς.

Η παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία παθολογικών νεοαγγειώσεων. Τα τοιχώματα των αγγείων αυτών είναι ασθενέστερα και, κατά συνέπεια, πιο επιρρεπή σε βλάβες. Χωρίς θεραπεία οδηγεί σε:

  • Σοβαρές αιμορραγίες στον αμφιβληστροειδή
  • Ελκτική αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
  • Νεοαγγειακό γλαύκωμα

Η διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας γίνεται με την εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία και με τη χρήση ειδικών σταγόνων (μυδριατικά) που μεγαλώνουν την κόρη του οφθαλμού (βυθοσκόπηση).

Οι πιο βασικές διαγνωστικές εξετάσεις για τη διάγνωση και σταδιοποίηση της Διαβητικής Αμφιβληστροειδοπάθειας είναι:

  • η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) που καταγράφει το οίδημα της ωχράς κηλίδας και πιθανές μορφολογικές αλλοιώσεις και παρουσία ίνωσης
  • η OCT-αγγειογραφία, που αναδεικνύει τα αγγεία που διαρρέουν, περιοχές της ισχαιμίας ή μειωμένης αγγειακής πυκνότητας καθώς και την ύπαρξη παθολογικής νεοαγγείωσης.
  • Έγχρωμη φωτογραφία βυθού
  • Φλουοροαγγειογραφία, για το σχεδιασμό θεραπευτικής παρέμβασης με Laser.

Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι η καλή ρύθμιση του διαβήτη, της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης σε φυσιολογικά επίπεδα, ο έλεγχος του σωματικού βάρους και η συστηματική σωματική άσκηση.

Η ανάπτυξη νέων καινοτόμων απεικονιστικών τεχνικών όπως η OCT-αγγειογραφία που επιτρέπουν την έγκαιρη διάγνωση ο συστηματικός έλεγχος γίνεται ακόμα πιο σημαντικός καθώς οι πληροφορίες που παίρνουμε από την κατάσταση των αγγείων του οφθαλμού είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για τον διαβητολόγο. Τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσια οφθαλμολογική εξέταση με βυθοσκόπηση και OCT-αγγειογραφία, έτσι ώστε η αμφιβληστροειδοπάθεια να μπορεί να διαγνωστεί έγκαιρα και να ξεκινήσει νωρίς η προσπάθεια καλύτερης συστηματικής ρύθμισης αλλά και η θεραπεία για την προάσπιση της υγείας των ματιών. Οι έγκυες γυναίκες με διαβήτη θα πρέπει να έχουν αυτές τις οφθαλμολογικές εξετάσεις περίπου μία φορά κάθε 3 μήνες.

 

Οι θεραπευτικές επιλογές τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί αρκετά, καθώς πολλά νέα φάρμακα είναι πλέον διαθέσιμα. Τα σύγχρονα θεραπευτικά πρωτόκολλα έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα αλλάζοντας τη βαρύτητα της νόσου και μειώνοντας πάρα πολύ τις επιπλοκές της και τις διαταραχές της όρασης. Τα περισσότερα φάρμακα στοχεύουν στη μείωση του οιδήματος της ωχράς κηλίδας με συνοδή βελτίωση της όρασης και τις περισσότερες φορές χορηγούνται με ενέσεις που γίνονται μέσα στον οφθαλμό (ενδοϋαλοειδικές ενέσεις). Η ανάγκη για ενέσεις μειώνεται προοδευτικά με το χρόνο όταν γίνεται οργανωμένη θεραπεία σε αρχικά στάδια (σε αντίθεση με την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας όπου μπορεί να χρειάζεται χρόνια αγωγή). Ενέσεις αντι-VEGF χρησιμοποιούνται όχι μόνο για τη μείωση του οιδήματος αλλά και για την υποστροφή της παθολογικής νεοαγγείωσης.
Συμπληρωματικές θεραπείες είναι η εφαρμογή διαφόρων τύπων laser. Χρησιμοποιείται θερμικό laser στις περιοχές του αμφιβληστροειδούς που έχουν ισχαιμία προκειμένου να μειωθεί η παραγωγή του παράγοντα VEGF που προκαλεί νεοαγγείωση ή εστιακά στα μικροανευρυσμάτια για να μειωθεί η διαρροή υγρού και το οίδημα. Η Φωτοπηξία με laser μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί αρκετές φορές. Στόχος της αγωγής με laser είναι να αποτραπεί η περαιτέρω επιδείνωση θυσιάζοντας το κομμάτι του αμφιβληστροειδούς που έχει βλάβες για να σώσει το υπόλοιπο και να διατηρήσει την όραση. Ένας άλλος τύπος Laser που χρησιμοποιείται είναι το micropulse laser , το οποίο δεν προκαλεί έγκαυμα και καταστροφή του ιστού αλλά ενεργοποιεί την απορρόφηση του υγρού για τη μείωση του οιδήματος.
Για τις μεγάλες αιμορραγίες του υαλοειδούς είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση με βιτρεκτομή (υαλοειδεκτομή). Στη βιτρεκτομή αφαιρείται το υαλοειδές το οποίο έχει θολώσει από την διάχυση του αίματος και μπορεί να συνδυαστεί και με εφαρμογή laser φωτοπηξίας ή και ένεση φαρμάκων. Η ίδια επέμβαση χρησιμοποιείται και όταν υπάρχουν μεμβράνες που δημιουργούν έλξεις στον αμφιβληστροειδή.